کتامین چیست؟
کتامین یک ماده بیهوشی و تجزیهای قوی است. این ماده به دسته رواننماهای کلاسیک تعلق ندارد، اما برخی از اثرات این طبقه دارویی را دارد. کتامین یک ماده کنترلشده است، اما در سال ۲۰۱۹ از طرف سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان یک درمان موفق برای افسردگی تائید شد.این ماده معمولا به صورت پودر، مایع یا اسپری بینی مصرف میشود.
تجربه کتامین چگونه است؟
کتامین در دوزهای کم، ممکن است باعث احساس گزگز در دستها و پاها، بیحس شدن، تنفس سریع، حرکات تند و نامنظم و سرگیجه شود. این اثرات همچنین شامل احساس بی وزنی، سرخوشی، جلوه های بصری ملایم، دروننگری و تاری دید است. همچنین ممکن است قدرت ادراک صدا و موسیقی فرد مصرفکننده افزایش یابد.
این ماده در دوزهای بالاتر احتمالا باعث تحریف بینایی، شنوایی و حتی حس چشایی میشود. توهمات در این دوز شایع هستند. در دوزهای بسیار بالا، مصرفکنندگان تجارب معروف به «کی-هول» یا چاله کتامین را گزارش میدهند که در آن آگاهی فرد کاملا در بدن و محیط حل میشود. در این دوز، تجربه مرگ ایگو، تحریف زمان و تجربیات خارج از بدن معمول است.
تاریخچه کتامین
کتامین در سال ۱۹۵۶ کشف شد. در سال ۱۹۷۰ برای استفاده پزشکی به عنوان ماده بیهوشی در ایالات متحده تائید شد و در طول جنگ ویتنام مورد استفاده قرار گرفت. این ماده در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به عنوان یک ماده مخدر تفریحی به ویژه در فرهنگ هیجانزده آن دوره محبوب شد. از زمان دریافت تائیدیه افدیای برای درمان افسردگی، هزاران مرکز درمانی قانونی با استفاده از آن در سراسر جهان افتتاح شده است.
ایمنی کتامین
شواهد نشان میدهد که اگر این ماده هر از گاهی در محیط درمانی استفاده شود، بیخطر است. مطالعات نشان میدهد که اگر این ماده به طور مکرر استفاده شود، اثرات منفی روی شناخت به ویژه در مورد حافظه و وضوح فکر خواهد گذاشت. همچنین مصرف مکرر و همیشگی کتامین میتواند علائم اسکیزوتایپی را در مصرفکنندههای آسیبپذیر به وجود آورد. همچنین نشانههایی وجود دارد که استفاده طولانی از آن با درد مزمن مثانه و مشکلات دستگاه ادراری مرتبط است، اگر چه این ارتباط هنوز به خوبی شناخته نشده است.
کتامین میتواند باعث افزایش متوسط فشار خون و فشار بین جمجمهای شود. افراد مبتلا به بیماریهای تیروئید، بیماری عروق کرونر، اعتیاد به الکل، فشار خون بالا و سابقه آنوریسم باید در مصرف آن احتیاط کنند. کتامین با چند داروها و ماده مخدر از جمله محرکها (کوکائین)، اپیودها (هروئین، فنتالین)، آنتیهیستامینها، باربیتوراتها (مانند بوتیسول، آمیتال، نمبوتال) زولپیدرم (آمبین) و بنزودیازپینها (مانند زاناکس، آتیوان، کلونوپین) تعامل منفی دارد. این مواد هرگز نباید با این ماده ترکیب شوند.
بخوانید: تداخلات دارویی با رواننماها
علم کتامین
فارماکولوژی
برخلاف رواننماهای کلاسیک، کتامین از مشتقات پیسیپی است و محلول در آب است. در حالی که رواننماهای کلاسیک سروتونرژیک هستند، این ماده آنتاگونیست گیرنده انامدیای در مغز است. تعامل بین ماده و گیرنده انامدیای باعث ایجاد اثرات ضد درد، بیهوشی و سایکوتومیتیک این ماده میشود. کتامین از نظر ساختاری، مخلوطی مساوی از دو انانتیومر است: اسکتامین و آرکتامین. اثرات توهمزای این دارو از اسکتامین ناشی میشود که آنتاگونیست قویتر گیرنده انامدیای است.
مصرف درمانی
کتامین یک درمان سریع الاثر و موثر برای افسردگی است. یک مطالعه نشان داده است که تغییر قابل توجهی در خلق افسرده و افکار خودکشی در افراد در عرض چند ساعت پس از مصرف این ماده رخ داده است. فرض پژوهشگران بر این است که اثر این دارو در درمان افسردگی به این دلیل است که این ماده آنتاگونیست گیرنده انامدیای است. همچنین گمانهزنیهایی وجود دارد که این ماده مانند رواننماهای کلاسیک، میتواند سیناپسهای آسیبدیده را ترمیم و عصبزایی را تقویت کند.