ماریجوانا

ماریجوانا چیست؟

ماریجوانا که به طور غیررسمی با نام‌های گانجا، علف یا حشیش نیز شناخته می‌شود، گیاهی گلدار است که منشا آن آسیاست. شاهدانه یک روان‌نمای کلاسیک نیست اما خواص دارویی و ذهن‌گشای آن باعث شده است که معمولا در کنار روان‌نماها قرار گیرد. اجزای روانگردان موجود در شاهدانه، به نام کانابینوئیدها، THC و CBD هستند. این اجزا منحصر به شاهدانه هستند و در هیچ گیاه دیگری یافت نمی‌شوند.

تجربه ماریجوانا چگونه است؟

این ماده را می‌توان دود کرد، با غذا خورد، بخور داد یا به صورت موضعی به عنوان روغن استفاده کرد. تجربه ماریجوانا گسترده است و به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله سویه‌های شاهدانه (سویه‌های مختلف دارای نسبت‌های متفاوتی از THC به CBD هستند)، دوز، وضعیت درونی و بیرونی و طبع بدن. به طور کلی، سرخوشی، آرامش، خنده، بهبود خلق و خو، تقویت حسی و افزایش خالقیت واکنش‌های مثبت رایج نسبت به شاهدانه هستند. واکنش‌های منفی می‌تواند شامل پارانویا، گسستگی، خوددگربینی، از دست دادن حافظه، سردرگمی و رخوت باشد.

تاریخچه مختصری از ماریجوانا

ماریجوانا برای هزاران سال در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. گیاه شاهدانه که به نام کنف نیز شناخته می‌شود، دارای عملکردهای مختلفی از جمله منسوجات، مواد غذایی، داروها و مصارف معنوی است. اگرچه منشا این گیاه در آسیاست، اما در حال حاضر در تمانی قاره‌ها به استثنای قطب جنوب رشد می‌کند. در حالی که فواید درمانی و دارویی شاهدانه به خوبی مستند شده است، این ماده از ابتدای قرن بیستم تا حد زیادی در اکثر کشورها ممنوع شده است. در دهه‌های اخیر، شناخت روزافزون اثر ماریجوانا در درمان بسیاری از بیماریها، از جمله درد های مزمن و بیماری پارکینسون، منجر به ایجاد موجی از جرم‌زدایی و قانونی‌سازی شده است. از سال 2021، مناطق بیشتر و بیشتری در سراسر جهان، از جمله بسیاری از ایالت‌های ایاالت متحده، همچنان در حال به رسمیت شناختن فواید شاهدانه بوده و نرخ قانونی و عادی‌سازی آن رو به افزایش است.

ایمنی ماریجوانا

از نظر ایمنی عمومی، ماریجوانا در مقایسه با بیشتر مواد، نسبتا ایمن است.

ایمنی فیزیکی

میزان ماریجوانایی که نیازست تا موجب مسمومیت در انسان شود، بسیار بالا است؛ به این معنی که مصرف بیش از حد ماریجوانا تقریبا غیرممکن است. برخی شواهد نشان می‌دهند که ماریجوانا ممکن است با بالا رفتن خطر ابتلا به سکته مغزی مرتبط باشد اما تحقیقات در این زمینه قطعی نیست. کشیدن مداوم ماریجوانا می‌تواند مشکالت تنفسی را تشدید کرده و باعث سرطان ریه شود؛ هرچند کانابینوئیدها هنگامی که تفکیک شوند و با روش‌های دیگری مورد استفاده قرار گیرند، خواص ضد سرطانی نیز پیدا می‌کنند.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ماریجوانا می‌تواند اثرات مضری بر رشد جنین داشته باشد، بنابراین زنان باردار و شیرده باید از مصرف شاهدانه دوری کنند. گاهی مصرف‌کنندگان بلند مدت ماریجوانا، به سندرم بیش‌استفراغی کانابینوئید مبتلا می‌شوند؛ وضعیتی که با تهوع شدید، گرفتگی عضلات، استفراغ و اجبار به حمام آب گرم مشخص می‌شود. این سندرم با قطع مصرف ماریجوانا فروکش می‌کند.

ایمنی روانی

مصرف مزمن این ماده می‌تواند باعث کاهش عملکرد شناختی شود، اگرچه این عملکرد معمولا پس از یک دوره پرهیز مستمر از این ماده کاملا بازیابی می‌شود؛ با یک استثنا که مربوط به مصرف مداوم ماریجوانا در دوران نوجوانی است که می‌تواند منجر به مشکلات شناختی طولانی مدت شود.

شواهد مختلفی در مورد استفاده از این ماده برای اضطراب و افسردگی وجود دارد. برخی از مطالعات بهبود مصرف‌کنندگان را نشان داده‌اند، در حالی که برخی دیگر نمایانگر تشدید مشکلات سلامت روان شده‌اند. مصرف مزمن ماریجوانا نیز ممکن است خطر روان پریشی را افزایش دهد، اما وجود یک رابطه مستقیم به طور کامل اثبات نشده است.

بخوانید: تداخلات دارویی با روان‌نماها

علم ماریجوانا

داروشناسی

اجزای اصلی موجود در ماریجوانا، ترکیبات یِترپنوفِنولی، به نام کانابینوئیدها هستند. کانابینوئیدها به عنوان عوامل محافظتی در برابر انگل‌ها برای گیاه عمل می‌کنند. شاهدانه بیش از 100 کانابینوئید دارد، از جمله CBD (کانابیدیول)، THC (دلتا–9 تتراهیدروکانابینول)، CBN (کانابینول)، CBC (کانابی کرومِن) و CBG (کانابیگرول). بسیاری از کانابینوئیدها روان‌نما نبوده اما دارای ویژگی‌های درمانی دیگری هستند. THC، کانابینوئید محرک اولیه در شاهدانه است.

برخلاف روان‌نماهای کلاسیک که با گیرنده‌های سروتونین در مغز تعامل دارند، شاهدانه با دو گیرنده کانابینوئید CB1 و CB2 در تعامل است. گیرنده‌های کانابینوئید در سیستم عصبی مرکزی بدن و همچنین در سیستم ایمنی قرار دارند. همچنین سطحی از تعامل بین ماریجوانا و گیرنده‌های دوپامین و آگونیست‌های شبه‌افیونی وجود دارد.

استفاده درمانی

بسیاری از مزایای دارویی و درمانی ماریجوانا به خوبی مستند شده است و کاربردهای بیشتر دائما در حال ظهور است. شواهدی قوی از استفاده‌ی ماریجوانا برای استفراغ و حالت تهوع در بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی هستند وجود دارد و همچنین درمان سندرم تکیدگی و کاهش اشتها برای بیماران مبتلا به HIV و سرطان، درمان مالتیپل اسکلروزیس (MS)، دردهای عصبی و مزمن برای فیبرومیالژیا، پی‌درد زونایی و غیره وجود دارد. مطالعات کنونی همچنین شواهد امیدوارکننده‌ای در مورد استفاده از ماریجوانا برای درمان علائم بیماری کرون، سندرم تورت، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، آسیب‌های نخاعی، اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه (ADHD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، آب‌سیاه، سردردهای میگرنی، اضطراب و صرع را بررسی می‌کنند.

منبع