رواننماها (سیکدلیکها)
رواننماها (سیکدلیکها) یا آنتیوژنها (محرکهای تجارب معنوی درونی)، دستهبندی خاصی از مواد طبیعی/گیاهی یا ترکیبهای سنتزی هستند که اصولاً از طریق مسیرهای عصبی و با واسطهی انتقالدهندههای عصبی بهویژه سروتونین، حالتهای گسترشیافته از آگاهی را ایجاد میکنند. تجربهی ایجادشده با رواننماها میتواند بسیار قوی و تأثیرگذار باشد؛ بهصورتی که بیشتر شرکتکنندگان در پژوهش "مرکز تحقیقاتی رواننماها و هشیاری دانشگاه جانهاپکینز" آن را پرمعناترین یا یکی از اثرگذارترین تجارب زندگی خود دانستند.
جلسات درمانی و تحولبخش رواننماها عموماً نیازمند جلسات آمادهسازی قبل و یکپارچهسازی بعد میباشد. این بدان معناست که انتخاب دارو، دوز، زمان و محیط مناسب در این تجربه از اهمیت ویژهای برخوردار است. فارغ از باورهای نادرست دربارهی رواننماها، این داروها جایگاه ویژهای در تاریخ کهن آیینهای معنوی، درمان، دانش، خلاقیت و هنر بشر دارند.
تفاوت بین رواننماها و روانگردانها
کلمات رواننما (سایکدلیک) و روانگردان (سایکوتروپیک) غالباً به جای همدیگر استفاده میشوند، اما تعاریف آنها کمی متفاوت است. به یاد داشته باشیم که با اینکه رواننماها اثرات روانگردان دارند، ولی جزئی از آنها محسوب نمیشوند!
رواننماها به طور خاص تجارب تغییر یافته از آگاهی، توهمات بصری و تغییرات عمیق در ادراک و احساسات را ایجاد میکنند. این مواد معمولاً با تحریک گیرندههای خاصی در مغز، احساسات و تجربیات روحی را به شدت تحت تأثیر قرار میدهند. نمونههای رایج شامل LSD، پسیلوسیبین و DMT هستند.
اثر رواننماها معمولاً عمیقتر است و میتوانند تجربههای روحی و معنوی قابل توجهی را به همراه داشته باشند. این مواد معمولاً برای جستجوی تجارب عمیقتر و تحول روحی استفاده میشوند.
روانگردانها به دسته بزرگی از موادی اطلاق میشوند که وضعیت آگاهی را تغییر میدهند، بدون اینکه لزوماً توهمات بصری یا تجربیات عمیق روانی ایجاد کنند. به عنوان مثال، قهوه، الکل و نیز گیاهانی مانند خارگوش (Mugwort) و لوتوس آبیرنگ (Blue Lotus) (نام واقعی آن Blue Water Lily است) و سنبلالطیب (Valerian) و کاوا کاوا (Kava Kava) در این دسته قرار میگیرند.
اثر این مواد معمولاً خفیفتر است و میتوانند شامل افزایش انرژی، تغییرات جزئی در خلق و خو یا حالت آگاهی باشند، اما بهندرت تجارب عمیق روحی یا توهمات بصری را ایجاد میکنند.
تعریف رواننماهای کلاسیک
این دسته از روان نماها گیرنده ی سروتونین 2A مغز و سیستم عصبی مرکزی را هدف قرار می دهند. آزمایشات نشان می دهد که این ترکیبات , جریان خون را در قسمت های خاصی از مغز کاهش می دهند؛ مثل شبکه حالت پیش فرض (Default Mode Network) که مسئول دستورات فراشناختی, ساخت ایگو و درک از خود است. ترکیبات روان نماهای کلاسیک در طبیعت هم یافت می شود .
رواننماها همه بخشهای توانایی شهودی ذهن (claris) را بیدار میکنند. روشنبینی (clairvoyance) یا توانایی دیدن فراتر از جهان محسوس، فقط یکی از تجربیاتی است که این داروها از طریق آن راه ما را به دنیای هشیاری باز میکنند. آن مشاهدات بکر و شگفت از مشخصههای رواننماها هستند . به طور کلی، رواننماها موادی هستند که واقعیت معمول را به طور کامل دگرگون میکنند
یکی از عبارات جایگزین مورد علاقهام برای رواننماها "انتئوژن" (entheogen) است. این واژه به مواد آلی ای اشاره میکند که تجربیات معنوی/عرفانی را القا کرده و به عبارت ساده الهاماتی را برای فرد فراهم میکنند. داروهایی مانند آیاواسکا (Ayahuasca) ، هواچوما (Huachuma)، پیوت (Peyote) و قارچهای جادویی (Magic Mushrooms) به خوبی این توصیف را نشان میدهند. آنها هدایایی از طبیعت هستند که به ما کمک میکنند تا اولوهیت و اتصال خود با منبع هستی را به یاد آوریم.
تعریف رواننماهای غیرکلاسیک
این دسته از رواننماها، حالت دگرگونی از هوشیاری را ایجاد میکنند و یا بینش فرد را تغییر میدهند، اما اصولاً مانند دستهی کلاسیک روی گیرندهی سروتونین عمل نمیکنند. ولی در مقایسه با دستهی کلاسیک، کارکردهای متفاوتی دارند و گیرندههای مختلفی را هدف قرار میدهند.
